Quyết định 60/2017/QĐ-UBND của UBND Tp.HCM quy định về diện tích đất tối thiểu được tách thửa chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2018. Tuy nhiên, sau gần 2 tháng đi vào thực tế, do chưa có hướng dẫn cụ thể nên các địa phương tiếp tục chờ và chưa triển khai. Hậu quả là người dân khắp nơi không khỏi ngán ngẩm trước cảnh không thể thực hiện được việc tách thửa đất, thế nhưng nếu đưa cho "cò" thì lại... vô tư tách thửa.

"Cò" chạy ào ào, dân dậm chân tại chỗ!

Theo ghi nhận của PV, những ngày qua, tại khu vực vùng ven Tp.HCM có nhiều khu đất được trải nhựa, bên trên là các trụ điện với nhiều bảng hiệu viết lời rao: "Đất nền giá rẻ". Tình trạng phân lô bán nền rầm rộ đang diễn ra tại các phường Long Trường, Long Thạnh Mỹ, Long Bình thuộc quận 9.

Ngày 26/2, nhóm PV liên hệ với một người tên Hùng để hỏi mua đất nền. Theo giới thiệu, Hùng là nhân viên tư vấn của công ty T.P có trụ sở ở quận Thủ Đức. Hùng cho hay: "Cách đây ít hôm, có một dự án ở khu Long Thạnh Mỹ, quận 9 tách thửa thành công, diện tích nhỏ phù hợp túi tiền".

Sau đó, nhân viên này dẫn chúng tôi tới điểm đã hẹn. Từ đường Nguyễn Xiển, Hùng đưa chúng tôi vào một con đường đất rộng chừng 6m, hai bên đường cây cối um tùm. Sau khi chạy xe một đoạn, chúng tôi vô cùng bất ngờ khi thấy trước mặt là một khu đất rộng đã được trải nhựa và phân thành nhiều nền. Đặc biệt, cách vài lô đất lại có một căn nhà khá kì dị khi chỉ cần giơ tay là đụng ngay tới nóc nhà.

Khi chúng tôi thắc mắc về những căn nhà kỳ dị đó, Hùng giải thích: "Nhờ nó (căn nhà - PV) mà mua được nhà diện tích nhỏ có sổ riêng. Nghĩa là, khi lập dự án, có một căn nhà dù lớn hay nhỏ thì sẽ được tách thửa ra diện tích thấp hơn so với đất trống. Dự án này nhờ có mấy căn nhà "hộp diêm" mà có thể làm thêm 15 lô đất mới".

Khi xem giấy tờ những lô đất nền nói trên, chúng tôi thấy thông tin đất đã được tách thửa vào giữa tháng 1/2018 dựa theo Quyết định 33. Điều lạ là Quyết định 33 đã hết hiệu lực và được thay thế bằng Quyết định 60, chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2018. Khi bị chúng tôi thắc mắc điều này, nhân viên tên Hùng không giải thích mà nói thẳng nếu khách giao tiền thì mọi giấy tờ hồ sơ sẽ được công ty của Hùng thực hiện trong vòng 20 ngày là xong. Tuy nhiên, khách sẽ phải trả thêm giá dịch vụ là 20 triệu đồng. "Giờ mà không làm thì vài tháng nữa việc tách thửa khó khăn là xem như giá tăng cao khó mua được", Hùng thuyết phục.

Những căn nhà tạm bợ xây trên một khu đất thuộc dự án ở quận 9,
Tp.HCM để lợi dụng Quyết định 33 tách nhiều thửa đất

Khi liên hệ một người tên Trung, môi giới đất cho một dự án nằm trên địa bàn phường Thạnh Xuân, quận 12 để tìm hiểu, chúng tôi cũng nhận được thông tin tương tự. Về vị trí khu đất này, chắc chắn nếu không được đích thân "cò" Trung dẫn đến thì chẳng ai có thể tìm được. Khu đất khá rộng được chia thành 40 nền, mỗi nền có diện tích khá nhỏ nhưng giá bán cũng đều từ 1 tỉ đồng trở lên. Trung khẳng định rằng, giá các lô đất cao là vì có thể tách thửa theo quy định cũ một cách dễ dàng. Thực tế thì các "cò" cũng không nói quá khi đưa ra cam kết như vậy bởi chính bản thân người viết từng chứng kiến ít nhất có 2 trường hợp người mua vừa được "cò" tách thửa ra sổ riêng thành công.

Trong khi các "cò" nhà đất thực hiện việc tách thửa khá thuận lợi thì ngược lại, không ít người dân gặp nhiều khó khăn với thủ tục này. Chẳng hạn, trường hợp của ông L.T.T, chủ một khu đất trên địa bàn phường Long Trường, quận 9. Ông T. cho biết dù đã nộp giấy tờ hồ sơ xin tách thửa đầy đủ nhưng đến nay ông vẫn chưa được cấp sổ. Đặc biệt, hồ sơ của ông được nộp từ tháng 12/2017, tại thời điểm này, Quyết định 33 vẫn còn hiệu lực, nhưng đến khi hẹn nhận kết quả thì Văn phòng Đăng ký đất đai quận 9 thông báo trường hợp của ông chưa làm được do vướng một số vấn đề. "Thế là họ nói hiện đang được Sở Tài nguyên - Môi trường Tp.HCM xem xét, báo lại sau", ông T. phàn nàn.

Trường hợp bà L.T.H (ngụ huyện Hóc Môn) cũng bị chậm giải quyết. Cụ thể, bà nộp hồ sơ xin tách thửa khu đất 300m2 trước Tết nguyên đán nhưng Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Hóc Môn nói rằng bà phải chờ do quyết định mới chưa có hướng dẫn.

Sở Tài nguyên - Môi trường nói gì?

Theo thông tin từ ông Nguyễn Toàn Thắng, GĐ Sở Tài nguyên - Môi trường Tp.HCM, Sở Quy hoạch và Kiến trúc, Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan đang hướng dẫn nội dung, quy chế mẫu liên quan đến Quyết định 60 để các quận - huyện thực hiện để việc tách thửa có tính đồng bộ cao.

"Các dự án mà báo phản ánh được thực hiện theo Quyết định 33 (cũ) và Quyết định 60 vẫn chưa được các địa phương thực hiện vì đang chờ các quy định hướng dẫn", ông Thắng nêu đồng thời nhấn mạnh: "Quyết định 60 là quyết định cải tiến tốt hơn rất nhiều so với Quyết định 33."

Tuy nhiên theo thông tin do một phó chủ tịch UBND quận phụ trách mảng đô thị (yêu cầu giấu tên) cung cấp thì từ năm 2016 đến nay, Tp.HCM chưa khi nào thống nhất được việc tách thửa. Đó cũng là chừng ấy thời gian người dân trên địa bàn khốn khổ với các thủ tục hành chính, trong khi các bộ thực hiện thì lại làm rất dè chừng. "Một quyết định mà tham khảo rất lâu, kéo dài thời gian ban hành và tới ngày 1/1/2018 áp dụng nhưng vẫn không thực hiện được cho thấy sự chuẩn bị của Sở Tài nguyên - Môi trường chưa chặt chẽ", vị lãnh đạo quận nói trên chỉ trích.

Phía Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM (HoREA) cũng từng có khuyến cáo rằng dù đã có hiệu lực nhưng nếu không sớm thực hiện Quyết định 60 thì thị trường đất nền vùng ven vốn trước nay đã khá phức tạp sẽ có thể sẽ xảy ra hỗn loạn.

Ở góc nhìn luật pháp, luật sư Nguyễn Tri Đức (Đoàn Luật sư Tp.HCM) nhận xét, chính điều 8 của Quyết định 60/2017/QĐ-UBND đã nêu quy định: "Trước ngày quyết định này có hiệu lực thì UBND các quận - huyện tiếp tục giải quyết hoàn tất các hồ sơ hợp lệ theo Quyết định số 33/2014/QĐ-UBND". Đây chính là kẽ hở tạo ra tiêu cực dẫn đến thực trạng như báo vừa nêu, đó là "cò" tách thửa được, còn người dân thì không.