Có quy định thu hồi sẽ khiến việc cấp sổ vô tội vạ

Khoản 2, điều 106 luật Đất đai 2013 có nêu quy định giấy chứng nhận (sổ hồng) có thể bị cơ quan có thẩm quyền thu hồi nếu: "cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất, nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai..."

Sở Tài nguyên - Môi trường Hà Nội cũng dựa vào cơ sở trên để thu hồi sổ hồng của người dân tại các chung cư của Mường Thanh. Các chuyên gia, cho rằng nếu không sửa quy định này thì chủ đầu tư, cơ quan chức năng sẽ có cơ sở để cấp sổ bừa bãi. Bởi nếu việc cấp sổ “lọt” thì xong, mà không lọt thì lại thu hồi theo luật định.

Theo phân tích của luật sư Trần Đức Phượng, Đoàn luật sư TP.HCM, trước khi thu hồi sổ hồng của dân, cần xác định việc thu hồi là đúng hay sai dựa trên quyết định thu hồi sổ hồng và trình tự thủ tục ban hành quyết định đó. Trong đó, quy định chi tiết thi hành luật Đất đai 2013 đã được nêu trong Nghị định 43 và Nghị định 01 của Chính phủ. Cụ thể, nếu thu hồi sổ hồng do cơ quan nhà nước cấp sai, thì cơ quan thu hồi phải thực hiện các trình tự thủ tục như: kiểm tra lại, thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do và quyết định thu hồi sổ hồng đã cấp không đúng quy định.

“Giải pháp không phải thu hồi sổ hồng mà là xử lý kỷ luật, thậm chí phải xử tội hình sự, cố ý làm trái quy định nhà nước những người làm sai, không thể có khái niệm xử phạt hành chính. Cơ quan chức năng chỉ được thu hồi sổ hồng để sửa lại cho đúng và sau đó phải trả lại cho người dân”, luật sư Phượng cho biết.

Còn theo luật sư Hoàng Thu, trưởng đại diện Văn phòng luật Hoàng Thu, quy định về cấp và thu hồi sổ hồng trong quá trình áp dụng đã bộc lộ nhiều bất cập, lạc hậu, không còn phù hợp với tình hình thực tiễn. Tại nhiều nước, không có chuyện thu hồi lại sổ đã cấp. Với dự án làm sai thì cần xử lý nghiêm chủ đầu tư và yêu cầu tháo dỡ, đập bỏ phần sai phạm. Trường hợp phát hiện và xác định có việc cấp sổ hồng sai quy định, người cấp có thể phải chịu trách nhiệm đền bù.

Quyền lợi chính đáng của người dân sẽ bị ảnh hưởng nếu cấp sổ hồng
sai và thu hồi vô tội vạ. Ảnh: Đình Sơn

Để đảm bảo ổn định

Thực tế cho thấy, trong các thủ tục hành chính, việc cấp sổ hồng có thể xuất hiện sai sót, nhất là về mặt kỹ thuật. Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cũng từng nói: “Thu hồi trong trường hợp điều chỉnh sổ hồng và cấp lại sổ hồng, cơ quan chức năng phải giải thích rõ lý do. Nếu sai sót về thủ tục hành chính, phải nói rõ thời điểm thu hồi và thời điểm trả lại sổ hồng cho người dân. Nhưng chủ đầu tư cùng với một số cán bộ nhà nước có thẩm quyền bắt tay với nhau cấp sổ hồng trái quy định của pháp luật muốn thu hồi phải hỏi ý kiến người dân, thậm chí phải có quyết định của cơ quan có thẩm quyền như tòa án hay cơ quan điều tra mới được thu hồi”.

Tương tự, một vị nguyên lãnh đạo của Văn phòng đăng ký đất đai TP.HCM cũng cho rằng sổ hồng trong trường hợp cấp sai do lỗi của các cơ quan quản lý, để đảm bảo ổn định thì không thể thu hồi khi đã cấp sổ cho người dân. Bởi lỗi là của cơ quan quản lý, nên nếu thu hồi sẽ gây bất ổn.

"Mỗi sổ hồng liên quan đến cuộc đời, là tài sản lớn, là số phận của cả một gia đình, nay thu hồi đã làm “bể” kế hoạch cả đời họ. Nếu do chủ đầu tư, cơ quan chức năng làm sai, người dân trở thành nạn nhân thì phải bảo vệ người dân khi họ không can thiệp vào quá trình làm sai”, vị nguyên lãnh đạo trên nói.