Anh Nam, một người sống tại chung cư quận 7 cho hay, chị giúp việc nhà anh có hôm nghe anh nói có ý định bán căn hộ đã ngỏ lời giới thiệu người mua. Là một người dân quê, lại chưa từng hoạt động trong lĩnh vực môi giới bất động sản (BĐS), thế nhưng chị lại cam kết giúp anh bán nhà, vì chị cũng vừa giúp bà hàng xóm chốt vụ giao dịch thành công.

Quá bất ngờ trước kỹ năng tiềm ẩn của chị giúp việc, anh Nam hỏi rõ mới biết chị có chơi với mấy người môi giới BĐS và là cầu nối giới thiệu môi giới để ăn chia hoa hồng khi giao dịch thành công. Trường hợp môi giới của chị giúp việc nhà anh Nam chỉ là một trong rất nhiều câu chuyện hành nghề của những chị bán hột vịt lộn, bán bún, anh bảo vệ hay bác xe ôm...

Do thu nhập từ tiền hoa hồng cùng sự bùng phát nhu cầu trong giao dịch nhà đất, các dự án nhà ở từ cao cấp đến bình dân mọc lên như nấm sau mưa, thị trường nhà phố, nhà lẻ cán mốc 100% đã khiến nghề môi giới trong mắt nhiều người là nghề hái ra tiền, tạo nên tâm lý tội gì không thử. Dù không được cấp bằng môi giới, song những cò đất này lại hoạt động rất hiệu quả và còn ngầm chia địa bàn. Được biết, hình thức hoạt động của những cò này chỉ là vai trò dẫn mối, cò nào cao cấp hơn thì nhờ có mối quan hệ với chủ nhà mà có thể nhận vị trí đứng mũi giao dịch hay thực hiện cả công đoạn công chứng hành chính.

Môi giới nhà đất tại thị trường Việt Nam thu hút nhiều thành phần tham gia

Trên thực tế, giao dịch BĐS không hề đơn giản chút nào, đấy là chưa nói đến thủ tục pháp lý, kể cả khi muốn bán nhà chủ nhà cũng không biết làm sao để kết nối được với người mua. Vì tâm lý muốn giao dịch nhanh chóng nên chủ nhà thường không quan tâm nhiều đến quá trình tìm đến người mua, do đó trở nên dễ dãi. Ngoài ra, cò đất ăn theo này còn tồn tại bởi chính sự không chuyên nghiệp từ những môi giới nhận mình chuyên nghiệp. Vì lợi nhuận mà các môi giới sẵn sàng làm việc với cò đất để có sản phẩm giao dịch BĐS. Việc ngã giá này cũng chẳng có gì khó khăn, những môi giới lâu năm thì 50:50, còn những "cò" mới vào nghề có thì 70:30 khi giao dịch thành công, đối với những cò mới như giúp việc, bảo vệ thì nhận phí 500.000 đồng cho mỗi lần dẫn khách đến cho môi giới.

Đấy là trường hợp khi ngã giá thành công, còn nếu một trong hai bên "trở mặt" như cò phá đám người mua, người bán; cò giới thiệu nhiều môi giới cùng lúc dẫn đến tình trạng môi giới tranh chấp, cò ôm tiền hoa hồng bỏ trốn, hay có khi nhà bán xảy ra vấn đề pháp lý thay vì tư vấn cho chủ nhà,... thì phần thiệt cuối cùng lại thuộc về chủ mua hoặc bán.

Việc buôn bán với cò gặp rất nhiều rủi ro, không chỉ với chủ mua, chủ bán mà còn với cả môi giới. Theo chia sẻ của anh Phong, một môi giới tại Phú Nhuận, nhiều cò đất sẵn sàng chơi chiêu hớt tay trên với môi giới. Chẳng hạn, trường hợp khi anh nhận bán nhà cho một khách hàng, sau khi đầu tư đăng tin một thời gian thì có khách hàng gọi cho anh nói có nhu cầu mua nhờ anh dắt đi xem nhà. Sau khi xem nhà xong, anh Phong hỏi ý kiến về việc mua bán thì khách hàng nói không hài lòng nhưng vài ngày sau anh nhận được tin chủ nhà của mình báo đã có khách mua nhà, và người mua do chính khách mà anh từng dẫn đến giới thiệu. Câu chuyện của anh Phong chỉ là một trong rất nhiều ví dụ cò đất hớt tay trên trong giao dịch mua bán nhà đất.

Ngoài sự chấp nhận dễ dãi thì cũng có rất nhiều chủ nhà muốn làm việc với môi giới chuyên ngiệp nhưng cũng không biết tìm đâu, bởi ai cũng trong tâm lý bán nhà chắc chắn phải chịu thiệt cho môi giới, còn lo sợ bị ép giá, chênh giá, nên khi làm việc với môi giới đều sẵn tâm lý chẳng phải đàng hoàng.

Quay lại câu chuyện của anh Phong, khi rơi vào trường hợp này những người môi giới như anh chỉ biết ngậm ngùi bỏ hàng hoặc chấp nhận một chút hoa hồng coi như làm huề từ người khách giả. Nhưng anh Phong cho biết, có kinh nghiệm đã làm môi giới nhiều năm nên mình ngày càng khắt khe với khách hàng để tạo cho họ thói quen chuyên nghiệp. Cụ thể, trước khi nhận lời bán nhà cho khách hàng, anh Phong sẽ nhờ khách hàng ký một hợp đồng bán nhà độc quyền để giảm thiểu rủi ro mất hàng sau khi đã phải tự đổ tiền đầu tư quảng cáo. Trong hợp đồng anh cũng cam kết hỗ trợ khách mọi thủ tục pháp lý cũng như tìm người mua đúng giá. Nhờ hợp đồng này mà anh Phong tránh được trường hợp bị giành khách, cướp khách với cò đất và các môi giới khác. Anh Phong cho rằng, đây mới chính là mô hình hoạt động chuyên nghiệp cần phải áp dụng ở Việt Nam.

Hiện nay, mô hình mua bán BĐS độc quyền này đã được áp dụng rất nhiều trên thế giới, song tại Việt Nam do văn hóa cả nể, thân quen mà nhiều chủ nhà sẵn sàng làm việc với cò đất, dẫn tới tình trạng bát nháo trong giao dịch BĐS. Tuy nhiên theo xu hướng phát triển chung, mô hình này cũng đã bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam, điển hình như trường hợp ông John Lê, Tổng giám đốc Propzy Việt Nam, hiện ông đang nhân rộng phát triển phần mềm Propzy.vn - một hình thức "Uber bất động sản" dành cho môi giới và cho phép kết nối người bán người mua với các hợp đồng phân phối độc quyền. Theo ông John Lê, giao dịch BĐS tại Việt Nam có nhiều bất cập, nhưng lại chính là cơ hội để tổ chức và đưa công nghệ quản trị vào để ổn định. Vì môi giới Việt Nam cần một tổ chức hướng dẫn để chuyên nghiệp hóa.