Dự thảo Nghị định có nhiều nội dung mới theo hướng cải cách thủ tục hành chính, tăng cường hơn nữa trách nhiệm cho Văn phòng nhà đất. Liên quan đến vấn đề này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với Phó tổng cục trưởng Tổng cục Đất đai (Bộ TN&MT) TS. Đào Trung Chính.

TS. Đào Trung Chính, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Đất đai (Bộ TN&MT)

- Xin ông chia sẻ những điểm sửa đổi, bổ sung mấu chốt trong Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định hướng dẫn thực hiện Luật Đất đai?

Thực tế, Nghị định này sửa đổi, bổ sung cho nhiều Nghị định khác. Nghĩa là là dựa trên những vướng mắc, khó khăn và các vấn đề phát sinh trong thực tiễn triển khai thực hiện Luật Đất đai. Trên cơ sở đó, chúng tôi tổng hợp, xem xét sửa đổi, bổ sung, chuẩn bị Dự thảo Nghị định sửa đổi để trình lên Chính phủ ban hành.

Cụ thể, Dự thảo Nghị định này sửa đổi bổ sung một số nội dung của ba nghị định là Nghị định số 43/2014, Nghị định số 44/2014 và Nghị định số 47/2014.

Đối với Nghị định số 43, sáu nội dung được tập trung sửa đổi, bổ sung bao gồm:

Thứ nhất, bổ sung quy định về việc điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất cấp huyện để giải quyết những dự án, công trình phát sinh.

Thứ hai, sửa đổi, bổ sung mội số nội dung để tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong công tác đăng ký đất đai, cấp sổ đỏ cho cả cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Thứ ba, quy định cụ thể hơn một số nội dung liên quan tới chế độ quản lý, sử dụng đối với một số loại đất. Đó là việc sử dụng đất của cá nhân, hộ gia đình khi chuyển mục đích sử dụng đất; cho thuê tài sản gắn liền với đất thuê, đất thuê lại trả tiền hàng năm; xử lý việc sử dụng đất của các tổ chức kinh tế do nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp của cá nhân, hộ gia đình để thực hiện dự án đầu tư; cơ chế điều chỉnh lại quyền sử dụng đất và góp quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư.

Thứ tư, rà soát và quy định theo hướng rút ngắn hơn thời gian triển khai, đơn giản quy trình của các thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai.

Thứ năm, quy định cụ thể hơn hiệu lực thực thi của quyết định giải quyết tranh chấp đất đai và việc cưỡng chế chấp hành quyết định giải quyết tranh chấp đất đai.

Thứ sáu, quy định để xử lý chuyển tiếp đối với một số trường hợp tự thỏa thuận về việc nhận chuyển quyền sử dụng đất, giao đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ.

Nghị định số 44 quy định về giá đất tập trung sửa đổi quy định về việc áp dụng những phương pháp xác định giá khởi điểm để tiến hành đấu giá quyền sử dụng đất theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện trên thực tế; bổ sung quy định về thời hạn sử dụng của loại đất thuộc khung giá đất, bảng giá đất là 70 năm.

Nghị định số 47 quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất sẽ tập trung sửa đổi, bổ sung một số nội dung liên quan tới việc bồi thường, hỗ trợ về đất khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất có nguồn gốc được giao không đúng thẩm quyền trước ngày 1/7/2004, đã đóng tiền để được sử dụng đất nhưng chưa được cấp sổ đỏ quyền sử dụng đất; việc xử lý tiền thuê đất, tiền sử dụng đất đã nộp, chi phí đầu tư vào đất còn lại, tài sản gắn liền với đất khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất; về việc xử lý tiền thuê đất còn lại cho người được Nhà nước cho thuê đất trả tiền hàng năm song đã trả trước tiền thuê đất cho nhiều năm khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất…

Việc cấp sổ đỏ tại các dự án nhà ở chậm là do tổ chức thực thi chưa đúng quy định. Ảnh: Dũng Minh

- Việc cấp sổ đỏ tại những dự án nhà ở, khu đô thị vẫn bị phản ánh là chậm và khó khăn. Các quy định mới trong Dự thảo Nghị định sẽ giúp tháo gỡ vướng mắc này ra sao, thưa ông?

Thời gian qua, việc cấp sổ đỏ tại những dự án nhà ở, khu đô thị còn chậm trễ không phải là do chính sách pháp luật mà do tổ chức thực thi chưa đúng quy định. Cụ thể, chủ đầu tư không hoàn thành nghĩa vụ tài chính với Nhà nước; xây dựng không đúng theo thiết kế và giấy phép xây dựng đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp…

Nhằm tháo gỡ khó khăn trên, Dự thảo Nghị định mới đã quy định cụ thể hơn về trách nhiệm kiểm tra hiện trạng sử dụng đất, công trình xây dựng, nhà ở và điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất, bán nhà ở của các chủ đầu tư dự án. Đồng thời, Dự thảo Nghị định yêu cầu phải công bố công khai kết quả kiểm tra đó trên trang thông tin điện tử của UBND cấp tỉnh, Sở TN&MT, nơi có dự án để người dân biết.

Bên cạnh đó, Dự thảo cũng đã quy định theo hướng tăng cường hơn nữa trách nhiệm của Văn phòng đăng ký đất đai trong việc chứng nhận biến động trên sổ đỏ đã cấp nhằm giảm tải cho các cơ quan TN&MT trong cấp sổ đỏ.

- Được biết, Dự thảo này đã được đưa ra lấy ý kiến các cá nhân, tổ chức, Bộ, ngành… Ông có thể cho biết, những ý kiến đóng góp tập trung vào các nội dung nào?

Có thể thấy, phần lớn những ý kiến góp ý đều thống nhất cao về việc cần thiết phải ban hành Nghị định và những nội dung cơ bản của Dự thảo Nghị định. Nhiều ý kiến góp ý rất cụ thể để làm chi tiết và sâu sắc hơn những nội dung của Dự thảo, tập trung vào những nhóm vấn đề là tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật nói chung, cải cách thủ tục hành chính nói riêng, đảm bảo các quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, của doanh nghiệp và người dân;

Các ý kiến cũng tập trung vào quy định về việc điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất hàng năm tại cấp huyện; xác định giá đất cụ thể để làm mức giá khởi điểm khi đấu giá quyền sử dụng đất; xử lý việc sử dụng đất đối với những trường hợp tổ chức kinh tế nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp được giao không thu tiền sử dụng đất, cá nhân, hộ gia đình chuyển mục đích đất nông nghiệp sang sử dụng vào mục đích dịch vụ, thương mại, sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp; chế độ sử dụng, quản lý một số loại đất…; xử lý chuyển tiếp việc giao đất, thu hồi đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất…, đòi hỏi phải phù hợp với thực tiễn thực hiện Luật Đất đai và đáp ứng được những yêu cầu đặt ra của đời sống kinh tế, chính trị và xã hội của đất nước.

- Với các góp ý như vậy, Dự thảo Nghị định sẽ tiếp thu, sửa đổi, bổ sung, thay đổi những quy định gì so với bản Dự thảo cũ và bao giờ Nghị định sẽ chính thức được ban hành, thưa ông?

Về cơ bản, những ý kiến góp ý của các Bộ, ngành, cơ quan và các địa phương đã được Bộ TN&MT nghiên cứu tiếp thu và chỉnh sửa cụ thể vào Dự thảo Nghị định. Còn một số ý kiến không tiếp thu, Bộ đã có báo cáo giải trình chi tiết.

Trong tháng 11/2015, Bộ TN&MT đã hoàn thiện hồ sơ Dự thảo Nghị định và đã trình lên Chính phủ. Hiện tại, Dự thảo Nghị định đang được chuẩn bị để lấy ý kiến những thành viên Chính phủ trước khi ban hành theo quy định pháp luật.