Tại buổi họp báo quý I/2016 của Sở Xây dựng Tp.HCM mới đây, Giám đốc Sở Trần Trọng Tuấn trả lời báo chí, về chương trình tái định cư, không nên chỉ đánh giá ở khía cạnh kinh tế, kinh phí đầu tư mà chương trình này còn mang ý nghĩa về mặt an sinh xã hội.

Trong những năm qua, thành phố liên tục đầu tư cơ sở hạ tầng để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Quá trình này đòi hỏi phải có quỹ nhà tái định cư để ổn định cuộc sống người dân sau giải tỏa.

Đơn cử, sau 20 năm thực hiện chương trình cải tạo hệ thống kênh rạch trên địa bàn Tp.HCM, đã có 36.000 nhà dân bị giải tỏa, như vậy đồng nghĩa với việc dân phải có nơi tái định cư, nếu không đầu tư thì những người này không biết đi về đâu, bởi nhiều người trong số đó tiền bồi thường không đủ để tiếp cận nhà ở thương mại.

Chính vì vậy, chương trình tái định cư góp phần lớn cho sự phát triển của thành phố, góp phần cải thiện đời sống người dân. Mặt khác, cơ sở pháp lý để thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng tổ chức tái định cư thay đổi liên tục, một dự án tái định cư không thể trong một ngày một buổi là có đất để triển khai. Điển hình như khu tái định cư Vĩnh Lộc B, tại huyện Bình Chánh đã phải mất 8 năm để giải phóng mặt bằng mới có thể triển khai.

Đại diện Sở Xây dựng khẳng định, đứng trên góc độ quản lý, quỹ nhà ở dự phòng cho một đô thị lớn như Tp.HCM phòng khi có sự cố là điều không thừa

Với khu tái định cư Vĩnh Lộc B, Tp.HCM đã chi 1.000 tỷ đồng xây dựng 300 nền đất, 2.000 căn hộ và hạ tầng xã hội với mong muốn đưa người dân về ở.

Tuy nhiên, thực tiễn lại cho thấy tái định cư cho người dân không chỉ là bố trí căn hộ mà còn phải gắn với công ăn việc làm, đi lại, học tập, nên đây cũng là bài học xương máu. Để dân vào ở tại khu tái định cư Vĩnh Lộc B, Tp.HCM đã phải áp dụng chính sách bán căn hộ nhưng trả góp theo dạng nhà ở xã hội.

Tương tự, 12.500 căn hộ tái định cư ở Thủ Thiêm cũng chung cảnh ngộ. Với mong muốn phát triển đô thị theo quy hoạch bài bản ở phía Đông thành phố, ngoài nhà thương mại thì người dân trong diện giải tỏa phải được bố trí tái định cư tại chỗ.

Nhưng ở thời điểm này, chính sách đền bù có sự thay đổi. Cụ thể, người dân có thể chọn phương án nhận tiền và tự tìm nơi định cư mới, trong khi một số vẫn tái định cư tại chỗ nên có hiện tượng dư nhà tái định cư.

Tất nhiên, kinh phí để xây dựng 12.500 căn tái định cư có một số huy động của doanh nghiệp xây dựng (theo hình thức BT đổi đất lấy hạ tầng hoặc thành phố sẽ hoàn tiền cho doanh nghiệp), song để tránh lãng phí và có nguồn thu để thanh toán các khoản lãi vay, Sở Tài chính đã đưa ra nhiều phương án giải quyết cho nguồn nhà ở tái định cư dôi dư.

Đơn cử, với Vĩnh Lộc B, Tp.HCM đã bán đấu giá trên 1.000 căn cho doanh nghiệp, còn với 12.500 căn cũng đề xuất nhiều phương án như xác định quyền sử dụng đất theo giá thị trường, cấn trừ căn hộ và phần nào bán cho doanh nghiệp để thu hồi vốn, phần nào sẽ giao lại cho thành phố để xác lập vào quỹ dự phòng nhà ở,...

Đại diện Sở Xây dựng khẳng định, đứng trên góc độ quản lý, quỹ nhà ở dự phòng cho một đô thị lớn như Tp.HCM phòng khi có sự cố là điều không thừa, dĩ nhiên trong quá trình thực hiện sẽ có những mặt tích cực và những mặt còn hạn chế, song không thể vì sợ lãng phí mà Tp.HCM không có sự chuẩn bị về nguồn nhà ở cho người dân khi tiến hành đền bù giải tỏa để triển khai các công trình hạ tầng kỹ thuật.